โทรเลขวิกิลีกส์ รหัส 06BANGKOK5463 วันที่ 6 กันยายน 2549 บวรศักดิ์ อุวรรโณ

สมศักดิ์ เจียมธีรสกุล

โทรเลขวิกิลีกส์ รหัส 06BANGKOK5463 วันที่ 6 กันยายน 2549 บวรศักดิ์ อุวรรโณ บอกทูดสหรัฐ องคมนตรีกดดันให้เขาลาออกจาก ครม. ทักษิณ - "แบ็คกราวน์" ที่นำไปสู่สปีช "ผู้มีบารมีนอกรัฐธรรมนูญ" ของทักษิณ

ใครที่ติดตามเรื่องวิกิลีกส์มาแต่ต้น คงเคยเห็นโทรเลขฉบับนี้แล้ว ผมเอามาให้ดูสำหรับคนทีเพิ่งมาอ่านเพจผม หรือเพิ่งมาสนใจการเมือง

ที่สำคัญ ก็เช่นเดียวกับที่เมื่อวาน ผมนำเอาโทรเลขที่เปิดเผยเรื่อง ปราโมทย์ นาครทรรพ ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ และทหารระดับสูงบางคน เข้าหาสิทธิ เศวตศิลา องคมนครี เพือวางแผนไล่สมัคร สุนทรเวช ในปี 2551 แล้ว สิทธิ เตรียมเสนอแผนการดังกล่าวเพือให้ในหลวงทรงเห็นชอบ (ดูที่นี่ http://goo.gl/MKOgnp )

ประเด็นที่ผมต้องการเสนอทั้งกรณีเมื่อวาน กับกรณีวันนี้ คือ ในการเมืองไทย โดยเฉพาะในชวงวิกฤตินั้น การเมืองระดับที่เห็นๆกัน "หน้าฉาก" มีความสำคัญแน่ แต่การเมืองระดับ "หลังฉาก" ก็มีความสำคัญไม่น้อยกว่ากัน ในบางกรณี อาจจะสำคัญมากกว่าด้วยซ้ำ เพราะการเคลื่อนไหววางแผนล้มรัฐบาลแบบนอกระบบรัฐธรรมนูญ แน่นอนว่าต้องทำกันแบบ "หลังฉาก"

(อันที่จริง ถ้าพูดกันในประเด็นเรื่องเจ้า ดังที่ผมเคยชี้ให้เห็น ทุกฝายมีด้านที่เรียกว่า "หลังฉาก" ทั้งนั้น ในแง่ของการพูดถึงหรือท่าทีต่อเจ้าที่ต่างไปจากทีเราได้ยินกันทางสาธารณะ ตั้งแต่คนอย่างเปรม สิทธิ อานันท์ ลงมาถึงทักษิณ สุเทพ สนธิ ลิ้ม ไปถึงระดับเล็กๆอย่าง ยะใส - บวรศักดิ์ อ้างพาดพิงประเด็นนี้ในกรณีของทักษิณเช่นกัน ดังจะเห็นข้างล่าง)

..................

กรณีที่กล่าวถึงในโทรเลขฉบับนี้คือ ระหว่างวิกฤติปี 2549 ที่ตามมาจากการขายชินคอร์ป ให้ เทมาเส็ก หลังจากมีการเลือกตั้ง 2 เมษา ทักษิณเข้าเฝ้า แล้วออกมาประกาศ "เว้นวรรค" (เรื่องนี้ต้องหาโอกาสเล่ายาวๆวันหลัง เพราะมีประเด็นน่าสนใจเรื่องบทบาทของในหลวง ต่อการ "เว้นวรรค" นั้น ที่ทั้ง 2 ฝ่าย อธิบายไม่ตรงกัน)

แล้วในหลวงทรงออกมามีพระราชดำรัส "ตุลาการภิวัฒน์" (25 เมษายน 2549) แล้วศาลรัฐธรรมนูญได้ตัดสิน เมื่อ 8 พฤษภาคมว่าเลือกตั้ง 2 เมษาเป็นโมฆะ ("หันบู๊ธผิดด้าน")

ช่วงนั้นกระแสแอนตี้ทักษิณขึ้นสูงต่อเนื่อง ในวันที่ 6 มิถุนายน บวรศักดิ์ ได้ลาออกจากตำแหน่งเลขาธิการคณะรัฐมนตรี อีกราว 3 สัปดาห์ วันที่ 24 มิถุนายน วิษณุ เครืองาม ก็ลาออกจากตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรี

การลาออกของทั้งสองคน ส่งผลสะเทือนด้านลบต่อทักษิณไม่น้อย เพราะทั้งคู่ถูกมองว่าเป็น "คนกลางๆ" ที่เข้ามาร่วมงานรัฐบาล บวรศักดิ์เองตอนนั้น ยังไม่มีภาพเป็นคนต่อต้านทักษิณอย่างที่มีในภายหลัง

ภายในไม่กี่วันหลังวิษณุลาออก ทักษิณได้อ่านสปีชครั้งสำคัญ โจมตี "บุคคลซึ่งดูเหมือนมีบารมีนอกรัฐธรรมนูญ เข้ามาวุ่นวายกับองค์กรที่มีในระบบรัฐธรรมนูญมากไป" (อ่านตัวบทที่นี่http://prachatai.com/journal/2006/06/8844 )

ตอนหนึ่งของสปีช ทักษิณ กล่าวว่า "ตอนท่านรองวิษณุ (เครืองาม) ท่านบวรศักดิ์ (อุวรรโณ) มาขอลาออกก็ยังพูดกับผมถึงเรื่องแรงจูงใจที่มีคนมาขอให้ออก"

ในช่วงนั้น ทั้งวิษณุ และบวรศักดิ์ ได้ออกมาปฏิเสธว่า ที่ลาออก ไม่ใช่เพราะมีผู้มีบารมีมาขอให้ออก และไม่เคยบอกทักษิณเช่นนั้นด้วย (ดูคำสัมภาษณ์วิษณุ ที่นี่ http://hilight.kapook.com/view/64 และของบวรศักดิ์ ที่นี่ http://hilight.kapook.com/view/50 )

บวรศักดิ์ กล่าวในขณะนั้นว่า

"ผมไม่เคยให้เหตุผลการลาออกเช่นนั้นต่อ พ.ต.ท.ทักษิณ และไม่เคยมีใครขอร้องให้ผมลาออกทั้งสิ้น การที่ พ.ต.ท.ทักษิณพูดเช่นนี้อาจจะไม่ได้พูดตรงๆ ทำให้สื่อความหมายผิด ยิ่งหากหมายถึง พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์ ประธานองคมนตรี ก็ไม่เคยขอร้องให้ลาออก"

.................

วันที่ 5 กันยายน 2549 (หรือ 2 สัปดาห์ก่อนรัฐประหาร) บวรศักดิ์ ได้เข้าพบทูตสหรัฐ และได้เล่าให้ฟังถึง "เบื้องหลัง" การลาออกของเขา

ในโทรเลขที่บันทึกการสนทนาของบวรศักดิ์นี้ บวรศักดิ์ ได้โจมตีทักษิณหลายเรื่อง (ที่เขาอ้างว่าเป็นเหตุผลทำให้เขาลาออก) - อันนี้ "นอกเรื่อง" นิดนะครับ คนรักเจ้าที่มาด่าๆผม เวลาผมยกโทรเลขวิกิลีกส์ เช่น เรื่อง สิทธิ เศวตศิลา เมื่อวานนี้ ถ้าอ่านโทรเลขฉบับนี้ ที่บวรศักดิ์ โจมตีทักษิณ คราวนี้จะ "เปลี่ยนใจ" หันมาบอกว่า โทรเลขเชื่อถือได้ไหม?

แต่เหตุผลสำคัญจริงๆ ก็ดังที่ทูตสหรัฐขึ้นหัวข้อไว้ (ดูภาพประกอบ) "ลาออกภายใต้แรงกดดันจากราชสำนัก"

บวรศักดิ์ บอกกับทูตว่า เขาลาออกด้วยหลายสาเหตุ อย่างหนึ่งคือ เขาถูกมองจากชนชั้นนำ (elite) ว่า รับใช้รัฐบาลที่ขาดการยอมรับของประชาชน ทำให้เขาเสียเครดิตมากขึ้นๆ เขายังอ้างความไม่พอใจในทางจริยธรรมเรื่องที่ทักษิณช่วยลูกสาวให้เข้าจุฬาได้ และอ้างว่า กรณีขายเทมาเส็ก เป็น "ฟางเส้นสุดท้าย" (last straw) ที่ทำให้เขาตัดสินใจลาออก

แต่เรื่องนี้ ผมว่าถ้าพูดกันจริงๆ ไม่ค่อยน่าเชื่่อนักว่า เรื่องเทมาเส็กจะเป็นปัจจัยชี้ขาดจริงๆ เพราะการขายหุ้นให้เทมาเส็ก เกิดในเดือนมกราคม ผ่านการยุบสภา ผ่านการเลือกตั้ง โมฆะ เลือกตั้ง ถึงต้นมิถุนายน บวรศักดิ์ จึงค่อยมาลาออก (ถ้าลาออกเพราะเรืองเทมาเส็ก มีโอกาสทำมาก่อนนั้น เช่น หลังยุบสภา เลือกตั้งใหม่)

ทูตสหรัฐเอง บันทึกไว้ว่า (ส่วนนี้ผมแปลโดยตรง โดยเซนเซอร์บางข้อความออก - ดูภาพประกอบ)

"แต่บวรศักดิ์กล่าวว่า เขามาเร่งรัด (accelerated) การลาออกภายใต้แรงกดดันจากองคมนตรีคนหนึ่ง ที่บวรศักดิ์ ไม่ยอมระบุชื่อ บอกแตว่า ไมใช่เปรม ประธานองคมนตรี หรือ อาษา สารสิน ราชเลขานุการในพระองค์ หรือใครที่เคยออกมาวิจารณ์ทักษิณทางสาธารณะ

องคมนตรีคนนั้น อ้างความห่วงใยชื่อเสียงของบวรศักดิ์ เร่งรัด (urged) ให้เขาลาออก และให้ทำโดยไม่รอช้า บวรศักดิ์เล่าว่า หลังจากเขาลาออกแล้ว องคมนตรีทุกคนได้ส่งสารแสดงความยินดีถึงเขา เขายืนยันว่า องคมนตรีทั้งคณะล้วนต่อต้านทักษิณ และเสริมว่า องคมนตรี สุรยุทธ จุลานนท์ มีเทปบันทึกเสียง ที่เป็นเสียงทักษิณพูดกับผู้ติดตามเกี่ยวกับ วิธีที่จะทำให้ ███████ "หมดประสิทธิภาพ" (ทางการเมือง) [ในโทรเลขใช้คำว่า to neutralize (politically) - สมศักดิ์] ในเทปที่ว่า ทักษิณยังยืนยันว่า เขามีอิทธิพลอย่างสำคัญเหนือ ██████████████ (บวรศักดิ์ ยังบ่นว่า ทักษิณได้กล่าวถึง ███████ และเขียนจดหมายถึง ███████ ในลักษณะที่เหมือนจะไม่เคารพในความเป็นราชวงศ์ของ ███████ "

......................